Był rok 1915. Rosyjski zaborca opuścił Białystok i oddał miasto niemieckiemu okupantowi. Wówczas to powstał projekt założenia szkoły, która kształciłaby dzieci w języku polskim. We wrześniu tego roku zawiązała się „Rada Opiekuńcza Szkół Polskich”, która rozpoczęła zbieranie składek na szkołę. Duszą i motorem tego przedsięwzięcia był p. Michał Motoszko. Już 6 listopada w wynajętym budynku przy ul. Kraszewskiego 13 odbyło się uroczyste otwarcie - pierwszej od 1831 r. - szkoły polskiej w Białymstoku. Dostała nazwę – Polska Szkoła Elementarna Nr 1 w Białymstoku. Miała 4 oddziały koedukacyjne, w których uczyło się 126 uczniów. Niestety - mimo starań - program szkoły nie przewidywał nauki historii Polski. Dnia 23 marca 1917 roku wobec narastającej germanizacji uczniów, nauczyciele ogłosili strajk. Nie godzili się na wprowadzenie do nauczania w klasach niższych języka niemieckiego. Zajęcia przerwano, dyrektor został odwołany ze stanowiska. Na szczęście, po kilku tygodniach, szkoła została ponownie otwarta a dyrektor przywrócony na zajmowane stanowisko. Były to – niestety - jedyne ustępstwa okupanta na rzecz polskości szkoły.
Sytuacja szkoły uległa poprawie po 15 stycznia 1919. Wówczas to szkołę przejmują polskie władze oświatowe. Kilkakrotnie zmienia się jej lokalizacja, funkcjonuje w lokalach przy ul. Sienkiewicza 61, Pałacowej 3, a od 8 grudnia 1928 roku przemianowana na „7-klasową Publiczną Szkołę Powszechną im. Juliusza Słowackiego w Białymstoku” - przy ul. Pałacowej 4. Tam też dochodzi do uroczystego poświęcenia sztandaru szkoły, ufundowanego przez szkołę i rodziców uczniów. Projekt sztandaru opracował jeden z jej nauczycieli.
Okres II wojny światowej zawiesza jej funkcjonowanie. We wrześniu 1944 roku znowu zabrzmiał szkolny dzwonek wzywając uczniów na zajęcia. Kolejny raz Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Juliusza Słowackiego zmienia lokalizację. Jej adresy to: Akademicka 2, Warszawska, a od 1973 roku – Słowackiego 4.
1 września 2004 roku Szkoła Podstawowa Nr 1 im. J. Słowackiego została włączona do Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego im. M. Konopnickiej w Białymstoku.
Natomiast od 1 września 2012 roku dzięki staraniom Rady Pedagogicznej i Rodziców ponownie funkcjonuje jako samodzielna placówka tj. Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Juliusza Słowackiego w Białymstoku.
Zainteresowania i uzdolnienia uczniów rozwijane są w różnorodnych formach działalności pozalekcyjnej. Efektem tych działań jest liczne uczestnictwo dzieci w konkursach szkolnych, międzyszkolnych, wojewódzkich, ogólnopolskich oraz europejskich. Przykładem jest Europejski Konkurs Matematyczny „Kangur” w którym uczniowie szkoły zdobywają bardzo dobre wyniki i liczne wyróżnienia.
W latach 1998-2005 uczniowie i nauczyciele czynnie uczestniczyli w Europejskim Programie Edukacyjnym SOCRATES – COMENIUS. We współpracy ze szkołami partnerskimi z Niemiec, Hiszpanii, Szkocji – szkoła realizowała projekt pod hasłem „KULTURA – ZWYCZAJE – PROGRAMY NAUCZANIA”. Dzięki temu uczniowie poznali historię, kulturę i tradycje wybranych państw Unii. Druga edycja Programu SOCRATES – COMENIUS realizowana była pod hasłem „PRZYSZLI OBYWATELE UNII EUROPEJSKIEJ”.
Szkołami partnerskimi były szkoły z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Turcji, Sycylii i Rumunii. Współpraca przyniosła każdej ze szkół wymierne korzyści.
W latach 2010-2012 szkoła realizuje w ramach Europejskiego Programu Edukacyjnego COMENIUS projekt pod hasłem „SPORT I MY”. W ramach programu odbyły się 3 wizyty zagraniczne tj. w szkole szkockiej, hiszpańskiej i francuskiej. W roku 2011 gościli w naszej szkole nauczyciele z 6 krajów europejskich.
Szkoła Podstawowa Nr 1 szczyci się bogatą tradycją. Najważniejszą z nich jest Święto Szkoły, połączone z Imieninami Wielkiego Patrona, które obchodzone są 6 listopada. Uroczystość każdego roku przebiega inaczej. Nie brak w obchodach tego dnia akcentów humoru i zabawy. Ślubowanie Klas I, Pożegnanie Szóstoklasistów – to kolejne przykłady pielęgnowania tradycji szkolnych.
W ramach rozwijania kultury fizycznej dzieci już od najmłodszych ich lat – organizowana jest cykliczna impreza o charakterze sportowym – „Olimpiada sześciolatków”, w której uczestniczą dzieci uczęszczające do pobliskich przedszkoli.
O efektywności i jakości nauczania w szkole świadczą między innymi mi wyniki organizowanych przez OKE sprawdzianów uczniów kończących ch klasy szóste. Od kilku lat to właśnie Szkoła Podstawowa Nr 1 zajmuje czołowe miejsce wśród szkół publicznych miasta Białegostoku. Uczniowie z powodzeniem biorą udział w konkursach na różnych szczeblach: ogólnopolskich, wojewódzkich i miejskich.
Od lat szkoła szczyci się wynikami Wojewódzkich Konkursów Przedmiotowych organizowanych przez Podlaskiego Kuratora Oświaty: 2008/2009 – 4 laureatów, 2 finalistów, 2009/2010 – 7 laureatów, 4 finalistów, 2010/2011 – 5 laureatów, 1 finalistka, 2011/2012 – 8 laureatów i 2 finalistów.
Historia szkoły jest wspaniałym przykładem, jak – dzięki poświęceniu, uporowi i marzeniom wielu ludzi – pierwsza mała szkółka w Białymstoku, przekształciła się w prężną placówkę szczycącą się wspaniałymi osiągnięciami. Coraz większy nabór uczniów do klas pierwszych świadczy o tym, że na ulicy Słowackiego dzieją się naprawdę ciekawe rzeczy....